فیکوس، نام خانواده ای بزرگ از گیاهان آپارتمانی که ممکن است که هر کدام از شما همراهان بیا و یادبگیر که الان در حال خواندن این مقدمه ی کوتاه هستید یک نمونه از آن را در منزل یا محل کار خود داشته باشید.
فیکوس
فیکوس نام خانواده ای بزرگ از گیاهان زینتی که این روز های از زادگاهشان، جنگل های استوایی و مناطق شمالی آمریکا و استرالیا فاصله ی زیادی گرفته اند و در حال کاوش و گشت و گذار در دیگر بخش های این کره ی آبی و زیبا هستند.
این خانواده ی بزرگ بیش از 500 عضو مختلف را در خود جای داده است که هر کدام از آن ها اندازه، شکل و خصوصیات مخصوص به خود را دارند. اما تمامی آن ها در یک ویژگی خاص با هم اشتراک دارند. برگ های آن ها همیشه سبز است.
فیکوس سمی یا غیر سمی
بله اعضای خانواده ی فیکوس ها اکثرا سمی هستند و باید به دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شوند. شیره ی موجود در برگ های آن ها در صورت تماس با پوست منجر به خارش و قرمزی و در صورت جویده شدن سبب ایجاد درد در ناحیه معده، اسهال و استفراغ می شود.
بنابراین لازم است تا اعضای مختلف این خانواده را در محلی از منزل یا محل کار خود قرار دهید که کودکان و حیوانات خانگی شما به آن ها دسترسی نداشته باشند. پیشنهاد تیم نگهداری گیاهان آپارتمانی بیا و یادبگیر قرار دادن این گیاهان روی یخچال یا طاقچه است.
انواع فیکوس
همان طور که کمی پیش از این به آن اشاره شد خانواده ی فیکوس ها بیش از 500 گونه ی مختلف دارند. 500 گونه ای که معرفی تمامی آن ها خود به یک مقاله ی جداگانه نیاز دارد اما می توان برخی از معروف ترین و محبوب ترین اعضای این خانواده ی جذاب را در ادامه ی همین مقاله و به اختصار معرفی و گوشه ای از ویژگی های آن ها را بازگو کرد.
-
فیکوس جنگلی
برخی منابع این گونه را با نام فیکوس پیچ هم معرفی می کنند. برگ های نوع جنگلی سبز و زرد است و مانند پیچک ساقه های نرم و نازکی دارد که دائما در حال بالا رفتن ار روی دیوار ها و ستون ها و خلاصه هر چیزی که بتوان از آن بالا رفت هستند.
-
فیکوس الاستیکا
ساده ترین عضو خانواده ی فیکوس ها است. برگ های آن چرمی شکل (سبز پر رنگ و براق) و بر خلاف گونه ی جنگلی بزرگ است و طول آن ها گاه به 30 سانتی متر می رسد. شرایط آب و هوایی ایده آل الاستیکا گرم و مرطوب است اما این گیاه می تواند در محیط های سرد و کم نور هم به حیات خود ادامه دهد.
-
فیکوس مقدس
به دلیل شباهتی که برگ های این گونه با برگ های صنوبر تبریزی دارد در میان ما ایرانی ها این گیاه به فیکوس برگ تبریزی معروف است. البته لازم به ذکر است که برگ های فیکوس مقدس کمی ضخیم تر هستند و انتهای آن ها کشیده تر است.
-
فیکوس بنجامین
بنجامین، عضوی محبوب از این خانواده ی بزرگ که طرفداران بیشماری در سراسر این کره ی خاکی دارد و بسیاری از طراحان داخلی از آن برای زیباسازی محیط استفاده می کنند.
اما اجازه دهید بیش از این در خصوص فیکوس بنجامین حرفی نزنیم چون تیم نگهداری گیاهان آپارتمانی بیا و یادبگیر مقاله ای جامع و کامل در خصوص بنجامین و انواع آن و روش های نگهداری و تکثیر آن نگارش کرده است.
-
فیکوس لیراتا
لیراتا هم مانند سایر اعضای خانواده ی فیکوس ها خواستار قرار گیری در محیطی با آب و هوای گرم است. این گونه برگ هایی نسبتا بزرگ دارد که لبه های آن ها کمی موج دار است و اگر از دور به آن نگاه کنید، انگار فردی با دست آن ها را مچاله کرده است.
-
فیکوس ابلق
تنها با توجه به نام این گونه می توان نمایی کلی از ظاهر آن در ذهن ساخت. برگ های فیکوس ابلق سبز رنگ است و حاشیه های آن رنگ کرم به خود گرفته است. در مقایسه با گونه هایی چون الاستیکا برگ های نوع ابلق کوچک به حساب می آید و اندازه ی آن ها تقریبا با برگ های گونه ی جنگلی برابری می کند.
شرایط مراقبت نگهداری از فیکوس ها
-
آب
فیکوس ها را غرقاب نکنید. این گیاهان زیبا از آبیاری بیش از اندازه استقبال نمی کنند و نیازمند یک برنامه ی مناسب و استاندارد برای این پروسه هستند. به هیچ عنوان آن ها را با آب سرد آبیاری نکنید چون ریشه آن ها دچار یخ زدگی می شود.
حتما پیش از آبیاری وضعیت خاک آن ها را بررسی کنید و از خشک بودن آن اطمینان حاصل نمایید. اگر خاک آن ها خشک بود می توانید با استفاده از آب های بدون املاح آن ها را آبیاری کنید. اما در صورتی که خاک نم داشت باید کمی صبر کنید تا کامل خشک شود و بعد فرایند آبیاری را پیاده سازی کنید.
-
نور
فیکوس ها به نور غیر مستقیم خورشید برای حیات و بالندگی خود نیاز دارند. همچنین دوست دارند تا بیشتر طول روز را در برابر چنین نوری قرار داشته باشند تا از پژمردگی و خمودی به دور باشند.
البته لازم به ذکر است که اعضای این خانواده ی بزرگ مشکلی با حضور در نیم سایه و محیط های کمی خنک هم ندارند و می توانند به زندگی خود ادامه دهند اما بهتر است آن ها را در محیط های گرم با نور مناسب قرار دهید تا به نهایت کمال خود برسند. به خصوص گونه هایی مثل بنجامین و گونه ی ابلق که نیاز به نور بیشتری نسبت به سایرین دارند.
-
دما
دمای مطلوب برای نگهداری فیکوس ها بین 15 تا 30 درجه ی سانتی گراد است. در نتیجه می توان به راحتی آن ها را در منزل یا محل کار نگهداری کرد. همچنین برای حفظ رطوبت مورد نیاز آن ها توصیه می شود تا هر چند وقت یک بار با یک دستمال خیس برگ های آن ها را تمیز کنید.
-
خاک
خاک مناسب فیکوس ها باید سرشار از مواد آلی باشد تا بتوانند به خوبی در آن رشد کنند. برای ساخت خاک مناسب برای اعضای مختلف این خانواده ی محبوب به صورت دستی لازم است مقداری خاک برگ، خاک باغچه و کود پوسیده را با هم ترکیب کنید.
همچنین اگر تجربه ترکیب خاک را ندارید می توانید با مراجعه به فروشگاه های گل و گیاه خاک مناسب گیاه خود را تهیه کنید. لازم است خاک فیکوس خود را به خوبی زهکشی کنید تا آب اضافی بعد از آبیاری باعث گندیده شدن ریشه آن نشود.
-
کود
برای تقویت فیکوس ها بهتر است هر 2 یا 3 ماه یک بار با استفاده از کود های شیمیایی کامل آن ها را تغذیه کنید. البته این فرایند باید فقط در فصول رشد (نیم سال ابتدای) این گیاهان انجام بگیرد و در نیم سال دوم متوقف شود تا بتوانند به استراحت بپردازد.
-
تعویض گلدان
توصیه تیم نگهداری گیاهان آپارتمانی بیا و یادبگیر، تعویض گلدان فیکوس ها به صورت سالیانه است. البته اگر در پایان هر سال با بررسی وضعیت ریشه ی آن ها متوجه شدید که هنوز جای رشد دارند می توانید انجام این فرایند را تا یک سال دیگر به تعویق بیندازید.
روش های تکثیر گیاه فیکوس
بسته به نوع گیاهی که از آن نگهداری می کنید، روش های مختلفی برای تکثیر پیش روی شما است. اما اکثر اعضای این خانواده را می توان با استفاده از روش قلمه از ساقه تکثیر کرد.
-
تکثیر فیکوس با استفاده از روش قلمه زدن
برای این که فیکوس خود را با استفاده از این روش تکثیر کنید لازم است مراحل زیر را به دقت و پشت سر هم انجام دهید. توجه کنید که قلمه ای که انتخاب می کنید باید دارای 1 برگ و چند جوانه باشد. قلمه ی خود را پیدا کردید؟ حال مراحل زیر را به دقت انجام دهید.
- قلمه را با استفاده از چاقو یا قیچی باغبانی دقیقا از محلی که جوانه زده جدا کنید. برگ های اضافی آن را جدا کنید تا فقط برگ های بالایی باقی بماند.
- باید شیره گیاه را از قلمه خارج کنید تا امکان ریشه دهی فراهم شود. برای این کار می توانید به مدت 24 ساعت قلمه را در هوای آزاد قرار دهید تا شیره ی آن خارج شود. همچنین می توانید قلمه ی خود را به مدت 2 روز داخل آب قرار دهید تا شیره ی آن به طور کامل خارج شود.
- قلمه را در خاک مناسب بکارید و با استفاده از دستان خود خاک اطراف قلمه را کمی فشرده کنید تا قلمه را در خود ثابت نگه دارد.
- قلمه را در برابر نور مناسب و در دمای اتاق قرار دهید. بعد از 3 الی 4 هفته عمل ریشه زایی انجام می شود و می توانید گیاه خود را به گلدان و مکانی جدید منتقل کنید.
آفات و بیماری های فیکوس ها
صاحبان فیکوس ها معمولا با چه مشکلات و بیماری هایی رو به رو هستند؟ زردی برگ ها، رنگ پریدگی، قهوه ای شدن برگ ها؟ راه حل های این مشکلات چیست؟ آبیاری بیشتر؟ آبیاری کمتر؟ قرار دادن گیاه در برابر نور مناسب؟
-
دلیل ایجاد لکه های قهوه ای روی برگ ها
لکه های قهوه ای رنگی که روی برگ ها ایجاد می شود به دلیل سردی بیش از حد هوای محیط است. دمای محیط را بالا ببرید و تا این مشکل به مرور زمان حل شود.
-
دلیل رنگ پریدگی برگ ها
نور نامناسب یا ضعف گیاه به دلیل عدم کود دهی، دو دلیل عمده ای است که می تواند منجر به رنگ پریدگی و تغییر شکل برگ ها شود. برای حل این مشکل گیاه خود را به محلی با نور مناسب (نور غیر مستقیم خورشید) انتقال دهید و آن را با استفاده از کود های شیمیایی کامل تقویت کنید.
-
دلیل زرد و خشک شدن برگ ها
آبیاری بیش از اندازه یکی از دلایلی است که می تواند باعث زرد شدن و ریزش برگ ها شود. بهتر است پیش از آبیاری گیاه، خاک آن را با دست خود لمس کنید تا از خشک بودن آن اطمینان حاصل نمایید. در صورت مرطوب بودن خاک از آبیاری گیاه خود پرهیز کنید.
