اسطوخودوس

این باور که پرورش گیاهان دارویی در منزل امری ناممکن و غیر قابل انجام است این روز ها ذهن بسیاری از علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی را به خود مشغول کرده و به دغدغه ی فکری بسیاری از دوستداران گل و گیاه تبدیل شده است.

دغدغه ای که باعث شده تا علاقه مندان به نگهداری از گیاهان آپارتمانی از خرید و تهیه ی گیاهان دارویی صرف نظر کنند و بیشتر به سمت مراقبت از گیاهان زینتی سوق داده شوند. اما آیا این باور واقعا درست است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت خیر این باور به هیچ عنوان صحیح نیست. چرا که بسیاری از علاقه مندان به مراقبت از گل و گیاه این روز ها یکی از رایج ترین گیاهان دارویی یعنی اسطوخودوس را به سادگی در منزل یا محل کار خود نگهداری می کنند.

اسطوخودوس

اسطوخودوس، گیاهی همه فن حریف و همه کاره که به خاطر خواص دارویی فراوان و عطر و بوی دلپذیری که دارد مورد توجه بسیاری از صنایع دارویی و آرایشی – بهداشتی قرار گرفته و مزارع زیادی در سراسر دنیا برای کشت به آن اختصاص داده شده است.

برای اولین بار این گیاه در بخش های شرقی مدیترانه یافت شد اما عطر و بوی خاص آن در کنار خواص دارویی فراوان و گل های بنفش و آبی و قرمز رنگش، به سرعت اسطوخودوس را به دیگر نقاط جهان نیز انتقال داد.

اسطوخودوس گیاهی چند ساله است و به شکل بوته ای در مزارع کشت می شود. بوته های این گیاه پر است از شاخ و برگ های ریز و درشتی که ساقه و گل این گیاه دارویی را احاطه کرده اند و شکل و شمایلی خاص را به مزارع آن داده اند.

جدایی از مزارع اسطوخودوس که محل کشت این گیاه است، از آن در دیگر مزارع نیز برای دوری حشرات و حفظ محصولات کشاورزی استفاده می شود. دلیل آن هم عطری است که این گیاه از خود ساطع می کند و منجر به دور شدن حشرات از محصولات کشاورزی می شود.

آیا اسطوخودوس گیاهی سمی است؟

خیر به هیچ عنوان نمی توان اسطوخودوس را در تیره گیاهان سمی قرار دارد. این گیاه نه برای انسان ها و نه برای حیوانات هیچ خطری ندارد و دارندگان آن می توانند با خیال راحت از آن در هر بخشی از منزل یا محل کار خود که می خواهند نگهداری کنند.

شرایط مراقبت و نگهداری از اسطوخودوس

• آب

اسطوخودوس برای رشد نیاز به آبیاری زیادی ندارد. چون آبیاری بیش از اندازه یا غرقاب کردن آن می تواند به ریشه های این گیاه آسیب بزند و آن ها را بپوساند. بنابراین بهتر است میزان آبیاری آن کنترل شده و به اندازه ی کافی باشد.

منظور از کنترل کردن میزان آبیاری یعنی زمانی باید برای انجام این فرایند اقدام کنید که بخش رویی خاک این گیاه به طور کامل خشک شده باشد. همچنین باید به اندازه ای گیاه اسطوخودوس را آبیاری کنید که آب در زیر گلدانی جمع شود. در انتها نیز باید آب جمع شده در زیر گلدانی را خالی کنید.

نکته ی جالبی که باید در خصوص آبیاری این گیاه بدانید این است که اسطوخودوس برای ادامه ی حیات خود هر نوع آبی را می پذیرد. از آب باران گرفته تا آب لوله کشی و حتی آب شور، می توانید برای آبیاری این گیاه استفاده کنید.

اما تیم نگهداری گیاهان آپارتمانی بیا و یادبگیر توصیه می کند تا همواره از آب های لوله کشی برای آبیاری این گیاه استفاده کنید تا آن را از هر گونه صدمه ی احتمالی حفظ کنید.

• نور

اسطوخودوس باید 8 ساعت از طول روز را در برابر نور مستقیم خورشید قرار داشته باشد. این گیاه برخلاف سایر گیاهان آپارتمانی نور کم یا فیلتر شده و غیر مستقیم خورشید را دوست ندارد و قرار گرفتن در چنین شرایطی منجر به توقف رشد آن می شود.

• دما

همان طور که پیش تر به آن اشاره شد این گیاه بومی مناطق مدیترانه ای است و تمایل بیشتری به قرار گیری در محیط هایی با آب و هوای گرم دارد. در نتیجه دمای اتاق یا محیطی با دمای بیش از 15 درجه ی سانتی گراد می تواند برای نگهداری آن مناسب باشد.

توجه داشته باشید که به هیچ عنوان این گیاه را در برابر وسایل سرمایشی قرار ندهید تا مانع رشد نرمال آن نشوید. همچنین در فصل بهار که هوا کمی خنک و بارندگی زیاد است باید این گیاه را به داخل منزل انتقال دهید تا گزندی به آن نرسد.

• خاک

خاک اسطوخودوس باید سبک با زهکشی مناسب باشد تا آب اضافی پس از آبیاری را در خود ذخیره نکند و منجر به پوسیدگی ریشه ی گیاه نشود. همچنین در صورتی که می خواهید زهکشی مناسب تری برای گیاه خود فراهم کنید می توانید کمی ماسه در کف گلدان آن بریزید.

• کود

می توانید هم با استفاده از کود های طبیعی مثل یونجه و هم با استفاده از کود های شیمیایی اسطوخودوس خود را تقویت کنید. تنها نکته ای که در بحث کود دهی باید در نظر داشته باشید این است که از زیاده روی در این امر پرهیز کنید تا ناخواسته به گیاه خود آسیب نزنید.

• تعویض گلدان

برای تعویض گلدان اسطوخودوس عجله نکنید. وضعیت ریشه ی این گیاه را در انتهای هر سال مورد بررسی قرار دهید و در صورتی که ریشه ی آن از انتهای گلدان خارج شده بود اقدام به تعویض گلدان آن کنید.

خواص دارویی اسطوخودوس

استفاده از خواص دارویی اسطوخودوس یکی دیگر از اهدافی است که مزرعه داران با توجه به آن اقدام به کشت این گیاه می کنند. خواصی که در حفظ سلامت بخش های مختلف بدن انسان تاثیر گذار هستند و می توانند تا حدی زیادی نیاز بشر را به استفاده از دارو های شیمیایی کاهش دهند. از جمله مهم ترین خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

• کاهش اضطراب و استرس

بوی خوش گل اسطوخودوس برای آرامش سیستم عصبی و کاهش اضطراب و استرس بسیار مفید است. به همین دلیل بسیاری از پزشکان طب سنتی برای کاهش اضطراب و استرس بیماران خود نوشیدن چای اسطوخودوس را کمی پیش از خواب توصیه می کنند.

• مناسب برای درمان سرفه

اگر دچار سرفه های خشک و گاه و بی گاه هستید پیشنهاد می کنیم تا از چای یا دمنوش اسطوخودوس استفاده کنید. چای و دمنوشی که با استفاده از این گیاه تهیه می شود التهاب و تورم موجود در دستگاه تنفسی را از بین می برد و با سبک کردن سینه به درمان سرفه کمک می کند.

• موثر در پاکسازی کبد

برای پاکسازی کبد از سموم و درمان کبد چرب نوشیدن روزانه ی دمنوش یا جوشانده ی برگ های خشک شده ی اسطوخودوس می تواند بسیار موثر باشد. مصرف روزانه ی این نوشیدنی ها می تواند فرایند دفع سموم از بدن را بهبود ببخشد و از شکل گیری اختلال در روند کار کبد جلوگیری کند.

• دارویی طبیعی برای حفظ سلامت قلب و عروق

خواص اسطوخودوس برای حفظ سلامت قلب و عروق نیز بسیار زیاد است. لیانول موجود در این گیاه باعث بهبود وضعیت گردش خون در بدن می شود و در ادامه به درمان فشار خون بالا کمک می کند. همچنین چای و دمنوش آن نیز برای کمک به آرامش درونی و کاهش تپش قلب بسیار مفید است و منجر به تنظیم ضربان قلب می شود.

• کمک به درمان زخم های دهان

زخم های دهانی، زخم هایی که به عناوین مختلف در دهان، روش لثه ها و روی زبان به وجود می آیند و با درد همراه هستند. برای درمان آن ها استفاده از روغن اسطوخودوس می تواند بسیار کارآمد باشد. تنها کافی است تا دو قطره از روغن این گیاه را سه مرتبه در روز روی زخم های دهانی خون بریزید.

روش های تکثیر گیاه اسطوخودوس

برای تکثیر اسطوخودوس پیشنهاد تیم نگهداری گیاهان آپارتمانی بیا و یادبگیر استفاده از دو روش کاشت بذر و قلمه از ساقه است که می توانید در ادامه ی این بخش روند کلی انجام هر دو روش را مطالعه کنید.

• تکثیر اسطوخودوس با استفاده بذر

برای تکثیر این گیاه به روش کاشت بذر لازم است تا در اولین گام بذر های سالم و مناسب آن را از فروشگاه های گل و گیاه تهیه کنید. حال بذر ها را درون یک ظرف آب قرار دهید تا ریشه دهند. سپس آن ها را در خاک مناسب بکارید و سطح خاک را مرطوب نگه دارید تا جوانه بزنند.

در ادامه می توانید جوانه ها را به گلدان های جداگانه ای انتقال دهید و آن ها را در محلی که در نظر دارید نگهداری کنید. تنها نکته ای که باقی می ماند این است که فرایند کاشت بذر را حتما باید در فصل بهار انجام دهید تا بذر ها بتوانند از هوای گرم تابستان برای رشد بهتر استفاده کنند.

• تکثیر اسطوخودوس به روش قلمه زدن

قلمه ی این گیاه را می توانید در مزارع تولید اسطوخودوس تهیه کنید. قلمه های موجود در مزارع ریشه دار شده هستند و تنها کافی است آن ها را در گلدان بکارید و شرایط لازم برای رشد آن ها را فراهم کنید.

آفات و بیماری های اسطوخودوس

به ندرت پیش می آید که این گیاه دچار آفت یا بیماری خاصی شود و اکثر مشکلات آن به دلیل رعایت نکردن اصول صحیح نگهداری از آن به وجود می آید که از جمله شایع ترین آن ها شامل موارد زیر هستند.

• چرا ریشه ی اسطوخودوس پوسیده شده است؟

دلیل پوسیده شدن ریشه ی این گیاه آبیاری بیش از اندازه و خاک نامناسبی است که گیاه در آن نگهداری می شود. آبیاری باید به اندازه و زمانی انجام بگیرد که بخش رویی خاک کاملا خشک شده باشد. همچنین خاکی که برای نگهداری اسطوخودوس استفاده می شود باید سبک باشد و به خوبی زهکشی شده باشد.

• چرا اسطوخودوس رشد کندی دارد؟

رشد کند این گیاه به خاطر قرار گرفتن آن در برابر نور ناکافی است. نور ناکافی یا نامناسب رشد اسطوخودوس را کند و گاهی متوقف می کند. مناسب است تا این گیاه را به مدت 8 ساعت در روز در برابر نور مستقیم خورشید قرار دهید تا کلیه نیاز های آن نسبت به نور رفع شود.